Bu bölümdeki örnek içeriği inceleyerek cümlenin ögeleri ile ilgili kompozisyon konusunda fikir edinmiş olacaksınız.
Cümlenin ögeleri konusu 8. Sınıfta işlenmektedir. Bu konu
sınavlar için oldukça önemlidir. Dolayısıyla cümlenin ögelerini iyi bilmekte
fayda var. Ögeler, ilk olarak temel ve yardımcı ögeler şeklinde iki kısımda
incelenmektedir. Bunlardan özne ve yüklem cümlenin temel ögeleridir. Bunun
dışında kalan belirtili nesne, belirtisiz nesne, yer tamlayıcısı ve zarf tamlayıcısı
ögeleri de yardımcı ögelerdir.
Bir cümleyi ögelerine ayırırken Yöntem şeklinde
bir sıralamaya uyarsak cümleyi doğru bir şekilde ögelerine ayırmış oluruz. İlk önce yüklem bulunur. Diğer ögeleri bulmak için bütün
sorular ise sadece yükleme sorulur. Yüklem bulunduktan sonra, kim ve ne
sorularını kullanarak işi yağan varlığı buluruz. Buna özne adını veriyoruz.
Özneyi bulduktan sonra da neyi, kimi sorularının cevabı belirtili nesne
olacaktır. Yine özne kesin belli olduktan sonra ne sorusunun karşılığı
belirtisiz nesnedir.
Kime, kimde, kimden, neye, neyde, neyden, nereye, nerede,
nereden soruları yar tamlayıcısını belirlemek için yükleme sorulan sorulardır.
Bununla birlikte ne zaman, niçin, nasıl, neyle, kimle, ne kadar gibi sorular
ise zarf tamlayıcısını bulmak için yararlandığımız sorulardır. Sadece yüklem varsa o cümle tek kelimeden oluşmuştur. Ancak büyün ögelerin kullanıldığı uzun cümleler de karşımıza çıkabilir. Bizler cümlenin anlamını iyi öğrenmeli ve ögelerin nasıl bulunduğunu kavramalıyız.
Sonuç olarak önce
yüklemi, hemen ardından özne ve bundan sonra diğer yardımcı ögeleri buluruz. Cümle bir bütündür ve ögeler bu bütünü oluşturan parçalardır. Cümleyi ögelerine ayırdığımızda ise hangi kelime veya kelime gurubun hangi ögeyi temsil ettiğini bulmuş oluruz. Cümlenin ögeleri il ilgili sorularla sınavlarda mutlaka karşılaşıyoruz. Bu nedenle
ögelerine ayırma işini doğru yapmayı öğrenmek çok önemlidir.