Bu bölümdeki cümleleri inceleyip ögelerine ayrılmış 20 tane örnek cümle ödevinizi yapabilirsiniz. Cümleleri ögelerine ayırma işleminde önce yüklemi buluyoruz. Sonrasında özne ve diğer ögeleri bulmak için hangi soruyu sormak gerekiyorsa onlara dikkat ediyoruz.
1. Yazarın son çıkan kitabı, bir gencin ilginç hikayesini anlatıyor.
Bu cümlenin ögelerine ayrılmış hali:
Yüklem: anlatıyor
Özne: yazarın son çıkan kitabı (anlatan ne?)
Belirtili nesne: bir gencin ilginç hikayesini (neyi anlatıyor?)
2. Az önce bir çocuğun ağlaya ağlaya koştuğunu gördüm.
Yüklem: gördüm
Özne: ben (gizli özne)
Zarf tümleci: az önce (ne zaman)
Belirtili nesne: bir çocuğun ağlaya ağlaya koştuğunu (neyi gördüm?)
3. Tekerin havasının indiğini fark edince, lastikçiye uğramış.
uğramış: yüklem
uğrayan kim? O, gizli özne
Ne zaman? tekerin havasının indiğini fark edince, zarf tamlayıcısı
Nereye? lastikçiye, dolaylı tümleç
4. Balinalar okyanustaki en büyük canlılardır.
yüklem: okyanustaki en büyük canlılardır
Özne: balinalar
5. Daldaki kuşlar aniden havalandı.
havalandı: yüklem
havalanan ne? Daldaki kuşlar, özne
nasıl havalandı? aniden, zarf tümleci
6. Sonsuzluğun gri örtüsünü yırtmak üzereydi güneşin ilk ışıkları.
yüklem: yırtmak üzereydi
özne: güneşin ilk ışıkları
belirtili nesne: sonsuzluğun gri örtüsünü
7. Bu duygu, bir isyanın bastırılmasıydı.
bir isyanın bastırılmasıydı: yüklem
bir isyanın bastırılması olan ne? Bu duygu, özne
8. Emekçinin yüreği son günlerde kan ağlıyor.
kan ağlıyor: yüklem
kan ağlayan ne? Emekçinin yüreği, özne
ne zaman kan ağlıyor? Son günlerde zarf tamlayıcısı
9. Halkın tükenmez öfkesi ruhumuzu sızlatıyor.
sızlatıyor: yüklem
sızlatan ne? Halkın tükenmez öfkesi, özne
neyi sızlatıyor? Ruhumuzu, belirtili nesne
10. Kurtuluşun bestesi olan bu türkü, çok sevildi.
sevildi: yüklem
sevilen ne? Kurtuluşun bestesi olan bu türkü, özne
ne kadar sevildi? Çok, zarf tümleci
11. Normal kuş yemlerindeki asit oranı çok fazla olduğu için ben kuşuma Amerika'dan özel olarak getirilen kuş yemlerini yedirmeyi tercih ediyorum.
yüklem: tercih ediyorum
özne: ben
zarf tümleci: normal kuş yemlerindeki asit oranı çok fazla olduğu için (niçin)
dolaylı tümleç: kuşuma (neye)
Belirtili nesne: Amerika'dan özle olarak getirilen kuş yemlerini yedirmeyi (neyi tercih ediyorum?)
12. Sınıfın yarısı sessizce bahçeye inmiş.
inmiş: yüklem
inenler kim? Sınıfın yarısı, özne
nereye inmiş? Bahçeye, yer tamlayıcısı
nasıl inmiş? Sessizce, zarf tamlayıcısı
13. Üzgün olduğum için, geziye katılamadım.
katılamadım: yüklem
katılamayan kim? Ben, gizli özne
nereye katılamadım? Geziye, yer tamlayıcısı
Niçin katılamadım? Üzgün olduğum için, zarf tamlayıcısı
14. Projeye sonradan katılanlar bu formu dolduracak.
dolduracak: yüklem
dolduracak olanlar kim? Projeye sonradan katılanlar, özne
neyi dolduracaklar? Bu formu, belirtili nesne
15. Şekerin bittiğini az önce fark ettim.
fark ettim: yüklem
fark eden kim? Ben, gizli özne
neyi fark ettim? şekerin bittiğini, belirtili nesne
ne zaman fark ettim? Az önce, zarf tümleci
16. Deftere yüreğimin zarif acısı diye başlayan bir şiir yazmış.
yazmış: yüklem
yazan kim? O, gizli özne
neye yazmış? deftere dolaylı tümleç
ne yazmış? Yüreğimin zarif acısı diye başlayan bir şiir, belirtisiz nesne
17. İnsanlar aldırış etmeden yerlere çöp atıyordu.
atıyordu: yüklem
atan kim? İnsanlar, özne
nereye atıyordu? Yerlere, dolaylı tümleç
nasıl atıyordu? Aldırış etmeden, zarf tümleci
ne atıyordu? Çöp, belirtisiz nesne
18. Telefonun kulaklığı iki gün önce bozuldu.
bozuldu: yüklem
bozulan ne? Telefonun kulaklığı, özne
ne zaman bozuldu? İki gün önce, zarf tamlayıcısı
19. Yaşadığı şehri, haritada bulamamış.
bulamamış: yüklem
bulamayan kim? O, gizli özne
neyi bulamamış? Yaşadığı şehri, belirtili nesne
nerede bulamamış? Haritada, yer tamlayıcısı
20. İş yerine moralsiz bir şekilde gitmesine çok üzüldüm.
üzüldüm: yüklem
üzülen kim? Ben, gizli özne
neye üzüldüm? İş yerine moralsiz bir şekilde gitmesine, dolaylı tümleç
ne kadar üzüldüm? Çok, zarf tümleci
Etiketler:
8. Sınıf